Wspieranie rodziny i system pieczy zastępczej

Asystentura rodziny polega na towarzyszeniu rodzinie z dziećmi w poszukiwaniu rozwiązań trudnej sytuacji życiowej z wykorzystaniem mocnych stron jej członków. Główne cele asystentury to podniesienie umiejętności opiekuńczo-wychowawczych, prowadzenia gospodarstwa domowego, radzenia z sytuacjami dnia codziennego rodziców lub opiekunów dzieci.

Cechy asystentury:

• sposób i czas pracy dostosowany do potrzeb osoby,

• mała liczba odbiorców,

• wspólne ustalanie kierunku pracy, priorytetowo traktowane są cele klienta,

• ukierunkowanie na wspomaganie rozwoju drugiej osoby,

• umożliwienie drugiemu człowiekowi nabrania szacunku do samego siebie i znalezienia sposobu na swą życiową niezależność, odzyskania kontroli nad własnym życiem,

• wsparcie w różnym zakresie: emocjonalnym, instrumentalnym, informacyjnym,

• oddziaływanie na kilku płaszczyznach (podstawowe potrzeby, działania skoncentrowane na opiece i wychowaniu dzieci, zatrudnieniu, poszukiwanie rozwiązań trudności natury psychologicznej, odbudowa więzi rodzinnej, spędzanie wolnego czasu itd.), lub inaczej w kilku sferach (socjalno – bytowej, psychologicznej, zawodowej, społecznej, zdrowotnej),

• dostosowanie pomocy do grup odbiorców i ich realnych potrzeb oraz celów, które chcą osiągnąć,

• praca w oparciu o więź, budowanie relacji z osobą wspieraną,

• danie osobie wspieranej oparcia psychicznego, osobowego,

• usystematyzowanie działania (ocena, tworzenie celów, planowanie, realizacja planu, ewaluacja),

• praca „z” osobą - współudział osoby wspieranej we wszystkich etapach metodycznego działania,

• praca małymi etapami, ciągłe rozwijanie i modyfikowanie pracy, elastyczne reagowanie na potrzeby i kryzysy osób wspieranych,

• dobrowolność zarówno ze strony klienta jak i asystenta,

• towarzyszenie odbiorcy wsparcia w konkretnych różnych działaniach pozwalających jej wyjść z trudnej sytuacji życiowej oraz w działaniach dnia codziennego,

• duża częstotliwość spotkań i dostosowanie ich długości do wykonania danego wspólnego działania,

• kompleksowość rozumiana jako złączenie wsparcia płynącego do klientów od różnych profesjonalistów i instytucji,

• postawa towarzysząca i partnerska,

• zapewnienie poczucia akceptacji i bezpieczeństwa,

• przywrócenie wiary we własne możliwości,

• niwelowanie stresu i aktywizowanie u osoby wspieranej indywidualnych strategii radzenia sobie ze stresem,

• dawanie nadziei, że pozytywne zmiany są możliwe,

• udzielanie informacji zwrotnych,

• praca w środowisku przebywania klienta. 

Asystent rodziny jest osobą, która przez pewien okres towarzyszy rodzinie, aby w przyszłości mogła ona samodzielnie pokonywać trudności związane z pełnieniem funkcji opiekuńczo-wychowawczej oraz realizować zadania na jej rzecz. Asystent rodziny towarzyszy rodzicom przy wprowadzaniu zmian w swoim myśleniu, zachowaniu oraz otoczeniu niezbędnych do tego, aby środowisko rodzinne zapewniało bezpieczeństwo oraz sprzyjało prawidłowemu rozwojowi dzieci. Celem pracy asystenta z rodziną jest osiągnięcie jej podstawowego poziomu stabilizacji życiowej, który pozwoli na wychowywanie w niej dzieci, co w konsekwencji będzie niedopuszczeniem do oddzielenia dzieci od rodziny.

Do zadań asystenta rodziny należy:

• opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym; plan pracy z rodziną obejmuje zakres realizowanych działań mających na celu przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, a także zawiera terminy ich realizacji oraz przewidywane efekty;

• opracowanie we współpracy z członkami rodziny i koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej planu pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej (w rodzinnych formach pieczy); analogicznie – w przypadku umieszczenia dziecka w instytucjonalnej pieczy zastępczej – asystent we współpracy z członkami rodziny i wychowawcą dziecka opracowuje plan pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku;

• udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego;

• udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych, psychologicznych, wychowawczych z dziećmi;

• wspieranie aktywności społecznej rodzin;

• motywowanie członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych;

• udzielenie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej;

• motywowanie do udziału w zajęciach grupowych dla rodziców (np. warsztaty umiejętności wychowawczych lub psychospołecznych);

• udzielanie wsparcia dzieciom w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych;

• podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin;

• prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną;

• dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodzin;

• monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną;

• sporządzanie na wniosek sądu opinii o rodzinie i jej członkach;

• współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz rodziny;

• współpraca z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą.